THI HÀNH ÁN DÂN SỰ VỀ HỤI, HỌ, BIÊU, PHƯỜNG VÀ MỘT SỐ ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ TÍN DỤNG ĐEN

1. Thi hành án liên quan đến hụi, họ, biêu, phường.

Hụi, họ, biêu, phường có thể hiểu là một hình thức giao dịch theo tập quán hình thành từ rất lâu đời trong nhân dân ta ở khắp các vùng miền. Các cá nhân, một bên muốn huy động vốn nhanh mà không muốn tới ngân hàng do ngại thủ tục phiền hà, phức tạp; một bên có đồng tiền rảnh rỗi cũng muốn sinh lãi nhưng cũng lại không muốn gửi ngân hàng. Trong tỉnh Tây Ninh thường diễn ra hình thức tham gia hụi.

Năm 2016, trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, tổng số án liên quan đến họ, hụi, biêu, phường là 182 (704) việc, tương đương số tiền 59.764.294.500 (100,83 tỷ) đồng. Nguyên nhân số lượng án liên quan đến họ, hụi, biêu, phường lớn là do nhận thức người dân chưa cao, cả tin trong việc lựa chọn các cá nhân tham gia chơi hụi, họ, biêu, phường. Vì, xét mối quan hệ hụi, họ ta thấy, bản chất của việc chơi hụi là một hình thức tiết kiệm, dành dụm tiền, một loại giao dịch dân sự dưới dạng hợp đồng. Đây là tổ chức dây chuyền, tập trung vận động được nhiều người tham gia đóng góp việc vay và cho vay của nhau, thể hiện đầy đủ đặc điểm của một hợp đồng vay tài sản. Tuy nhiên, hiện nay ở một số địa phương, việc chơi hụi đang biến tướng trở thành hình thức cho vay nặng lãi. Nhiều người gọi đó là “hụi mua”, bởi theo hình thức chơi hụi này, ai muốn hốt hụi trước phải bỏ tiền mua hụi, ai bỏ tiền cao nhất thì được hốt hụi trong tháng đó. Với hình thức này, thường phần thua thiệt rơi vào những người cần tiền, bởi họ phải bỏ thăm cao để mua hụi, do đó, số tiền phải đóng sau khi hốt hụi lớn hơn nhiều số tiền được nhận.

Để tránh rủi ro khi chơi hụi, người dân nên cân nhắc, chỉ chơi hụi khi thấy rõ sự an toàn như: người chủ hụi có độ tin cậy cao, các thành viên biết rõ về nhau, lãi suất thấp. Ngoài ra, việc chơi hụi nhất thiết phải có sổ sách rõ ràng, chứng từ đầy đủ, chính xác và chi tiết về diễn biến của dây hụi. Ngoài số liệu tiền, ngày tháng, chủ hụi và các thành viên nên lập thành văn bản thỏa thuận về việc chơi hụi, có điều khoản quy định rõ về chu kỳ đóng tiền, số tiền đóng, hình thức thanh toán, trách nhiệm của chủ hụi, quyền và nghĩa vụ của các hụi viên, vấn đề giải quyết tranh chấp… Đây là những chứng cứ hết sức quan trọng và là cơ sở để tòa án xem xét, giải quyết khi xảy ra tranh chấp, bể hụi. Ngoài ra, người chơi hụi nên tìm hiểu rõ hoàn cảnh của chủ hụi, đồng thời cũng cần cân nhắc hình thức tích lũy, tiết kiệm phù hợp vì lãi suất cao luôn đi cùng với rủi ro. Đối với đường dây hụi lãi suất cao, người dân nên cảnh giác vì đó là dấu hiệu có thể dẫn tới sự lừa đảo, chiếm đoạt trong tương lai.

Hiện nay các tổ chức tín dụng, ngân hàng có các hình thức gửi tiết kiệm đa dạng, linh hoạt, đáp ứng các nhu cầu của người dân như gửi số tiền thấp, gửi tích lũy hàng tháng…để người dân chọn lựa. Do đó, người dân nên cân nhắc và chọn lựa thức tích cóp, tiết kiệm hợp lý, an toàn.

2. Thi hành án liên quan đến tín dụng đen.

Tín dụng đen là dạng huy động và cho vay tín dụng không thông qua hệ thống Ngân hàng, không đăng ký kinh doanh cũng như chưa được cấp phép và chịu sự quản lý chính thức bởi bất cứ cơ quan quản lý Nhà nước nào.

Tín dụng đen có lãi suất huy động và cho vay cao, thủ tục thực hiện đơn giản so với các hoạt động tín dụng của các Ngân hàng. Từ các vụ vỡ nợ liên hoàn xảy ra trong thời gian qua xuất phát từ tính chất linh hoạt của loại hình cho vay này không cần nhiều thủ tục, không cần khai báo mục đích vay, chỉ cần 1 tờ giấy ghi nợ.

Các đối tượng cho vay với lãi suất cao và yêu cầu người vay bảo đảm bằng biện pháp lập hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại phòng Công chứng với giá thấp hơn thực tế. Khi người vay không có khả năng thanh toán thì đối tượng buộc người vay tiền phải thực hiện hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất... hoặc việc thế chấp quyền sử dụng đất chỉ thực hiện qua giao dịch bằng miệng, hoặc giấy tờ viết tay đảm bảo tín chấp với nhau...

Người cho vay tín dụng đen hứa hẹn cho người vay tiền giải quyết khó khăn trước mắt, không phải thực hiện nhiều thủ tục; người cho vay tiền dùng giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất của chính họ làm tài sản thế chấp cho người cần vay vốn. Khi giao tiền vay, người vay vốn bị khấu trừ toàn bộ tiền lãi, tiền phí dịch vụ, tiền môi giới nên người vay chỉ nhận được khoản tiền thấp hơn nhiều so với vốn vay.

Người cho vay lấy các giấy tờ do người vay ký cung cấp để vay tiền ở các tổ chức tín dụng với khoản vay cao, không thanh toán khi đến hạn và trách nhiệm của người vay phải trả tiền cho ngân hàng theo quy định. Khi người vay tiền không thực hiện được nghĩa vụ trả nợ ngân hàng, người cho vay tiền thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh đối với khoản vay và khởi kiện tranh chấp hợp đồng bảo lãnh với người vay và việc thực hiện nghĩa vụ trả nợ được xử lý bằng tài sản của cá nhân thông qua việc xét xử và thi hành án.

Bên cho vay tiền không lập hợp đồng vay tài sản hoặc không giao giấy tờ vay nợ, mà yêu cầu bên vay nợ phải thực hiện các hợp đồng mang tính bảo đảm tại phòng Công chứng. Vì vậy khi xảy ra tranh chấp bên vay không có tài liệu chứng minh việc vay nợ, số tiền vay và lãi suất, cũng không chứng minh được hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất chỉ là hợp đồng mang tính bảo đảm, một trong hai bên không thừa nhận, không chứng minh được vay để đáo hạn ngân hàng hoặc vay nóng, vay lãi suất cao, do đó sẽ chịu sự bất lợi khi Tòa phán quyết.

Quá trình giải quyết các vụ tranh chấp này cho thấy, bên cho vay tài sản là những người nắm toàn bộ chứng cứ có lợi (giấy biên nhận nợ, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà có công chứng, hoặc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do bên vay thế chấp); người vay do nhu cầu cần tiền, nhưng thiếu hiểu biết, dễ bị lợi dụng, khi xảy ra tranh chấp, người cho vay tài sản khởi kiện ra Toà với đầy đủ chứng cứ thuyết phục; còn người vay do bất lợi về chứng cứ, nên kết quả xét xử hầu hết phần thắng thuộc về nguyên đơn.

Hoạt động tín dụng đen trong thực tế bao gồm nhiều mắt xích với mỗi mắt xích là một giao dịch giữa người cho vay và người đi vay. Người cho vay của mắt xích này đôi khi lại là người đi vay của mắt xích khác. Khi một hoặc nhiều mắt xích bị phá vỡ xuất phát từ nguyên nhân mất khả năng thanh toán từ bên đi vay sẽ dẫn đến sự sụp đổ dây chuyền, ảnh hưởng rất lớn đến đời sống kinh tế của người dân và nền kinh tế.

Để tránh bị lợi dụng, lừa đảo, người dân cần phải cảnh giác với các chiêu thức huy động vốn để đầu tư kinh doanh với lãi suất cao, cần phải xem xét cụ thể đối tượng vay vốn với mục đích gì. Đồng thời, khi có nhu cầu vay vốn, đề nghị người dân nên đến các hệ thống ngân hàng, quỹ tín dụng uy tín; cẩn trọng, tìm hiểu kỹ thông tin lãi suất, để đảm bảo quyền lợi của bản thân.

CỤC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ